Τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν έναν από τους πιο δημοφιλείς τρόπους επικοινωνίας, με τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Καθώς οι άνθρωποι στρέφονται όλο και περισσότερο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ενημέρωση και την πληροφόρησή τους, είναι φυσιολογικό να χρησιμοποιούνται και ως μέθοδος προαγωγής της δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής.
Πόσο αποτελεσματικά όμως είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην σεξουαλική διαπαιδαγώγηση; Μια ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας γύρω από την χρήση των κοινωνικών δικτύων για το διαμοιρασμό πληροφοριών σεξουαλικής υγείας, βρήκε ότι αυτά μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματικό τρόπο επικοινωνίας, ειδικά σε συγκεκριμένα θέματα. Παρακάτω περιγράφονται κάποιοι από τους τρόπους με τους οποίους τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να παίξουν ρόλο στην βελτίωση της σεξουαλικής υγείας , όπως επίσης και μερικές προειδοποιήσεις πάνω στην κακή χρήση τους.
Τα κοινωνικά δίκτυα:
Μπορούν να ενημερώσουν για τα προβλήματα σεξουαλικής υγείας με τρόπο άμεσα προσβάσιμο.
Από την στιγμή που τόσοι άνθρωποι ανά τον κόσμο χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα τακτικά, είναι ένας εξυπηρετικός τρόπος για να αναζητήσουν κάθε είδος περιεχομένου. Συνεπώς όταν η σεξουαλική υγεία προωθείται μέσω κοινωνικών δικτύων, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εντοπίσουν την πληροφορία που αναζητούν άμεσα.
Μπορούν να παρέχουν ένα άνετο περιβάλλον για την επικοινωνία πάνω σε ευαίσθητα θέματα.
Αν και η σεξουαλικότητα είναι φυσικό και αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης, πολλοί άνθρωποι ακόμα ντρέπονται και διστάζουν να συζητήσουν παρόμοια θέματα. Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα κοινωνικά δίκτυα είναι άνετο περιβάλλον για τον διαμοιρασμό και την αναζήτηση πληροφοριών γύρω από την σεξουαλική υγεία, ίσως λόγω της πιο ιδιωτικής φύσης της όλης εμπειρίας.
Μπορούν να αποτελέσουν καλή πλατφόρμα για την υπεράσπιση αλλαγών που προάγουν την σεξουαλική υγεία.
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι σημαντική και απαραίτητη, εν μέρει επειδή μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές συμπεριφοράς οι οποίες με την σειρά τους βελτιώνουν την σεξουαλική υγεία των ατόμων. Πολλές από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν σε αυτή την ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας επικεντρώνονται στις προσπάθειες ενημέρωσης πάνω στην χρήση του προφυλακτικού και τον έλεγχο των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ).
Μια τυχαιοποιημένη μελέτη χώρισε τους συμμετέχοντες σε δυο ομάδες: η πρώτη συμμετείχε σε σελίδα ενημέρωσης νεανικής υγείας στο Facebook για δυο μήνες, ενώ η δεύτερη σε ειδησεογραφική σελίδα του Facebook για το ίδιο χρονικό διάστημα. Σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, η ομάδα που «εκτέθηκε» στην σελίδα νεανικής υγείας ήταν πιο πιθανό να χρησιμοποιήσει προφυλακτικό μετά από δυο μήνες (68% έναντι 56%) και χρησιμοποιούσε προστασία συχνότερα κατά την σεξουαλική δραστηριότητα (63% έναντι 57%). Παρόλα αυτά πρέπει να σημειωθεί ότι η επίδραση αυτή ελαττώθηκε σημαντικά 6 μήνες μετά την δοκιμή.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι καμπάνιες για εξέταση ΣΜΝ που προωθούνται στα κοινωνικά δίκτυα, έχουν σαν άμεσο αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση των ελέγχων ΣΜΝ σε μια περιοχή ή την αύξηση της πιθανότητας ελέγχου. Κάποιες φορές αυτές οι μελέτες παρατήρησαν αύξηση των αναφερόμενων περιστατικών ΣΜΝ, αυτό όμως οφείλεται στους περισσότερους ελέγχους που διενεργήθηκαν μετά την καμπάνια. Δυο από τις 51 δημοσιεύσεις που αναλύθηκαν ανέφεραν σημαντικές μειώσεις στα περιστατικά χλαμυδίων και γονόρροιας σαν αποτέλεσμα των σχετικών καμπανιών στα κοινωνικά δίκτυα
Οι πιθανοί κίνδυνοι της έκθεσης.
Αν και τα κοινωνικά δίκτυα είναι ένα ισχυρό μέσο μετάδοσης χρήσιμων πληροφοριών υγείας, δεν είναι χωρίς κινδύνους. Δυστυχώς λόγω της υψηλής εξάρτησης των δικτύων αυτών από περιεχόμενο κατασκευασμένο από τους ίδιους τους χρήστες, τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να βρίθουν παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων. Αποτελούν επίσης γόνιμο έδαφος για την προώθηση μη ελεγμένων ή και επικίνδυνων προϊόντων για την αντιμετώπιση των σεξουαλικών δυσλειτουργιών όπως επίσης και για την διάδοση επικίνδυνων πρακτικών (όπως για παράδειγμα η μηχανική έλξη του πέους με στόχο την επιμήκυνσή του). Οι χρήστες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν συναντούν περιεχόμενο που ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, γιατί συνήθως δεν είναι
Σημαντικά συμπεράσματα:
Αυτές οι μελέτες υποδεικνύουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να αποτελέσουν μια αποτελεσματική μέθοδο σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης με εύκολο και άνετο τρόπο. Μπορούν επίσης να επιδράσουν θετικά στις σεξουαλικές πρακτικές των ατόμων, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Αν και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, υπάρχουν ακόμα πολλά που μπορούν να γίνουν για να καθοριστεί το πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα κοινωνικά δίκτυα για να βελτιώσουμε την σεξουαλική υγεία και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, π.χ. μελλοντικά μπορεί να αξίζει τον κόπο να χρησιμοποιηθούν τα δίκτυα αυτά για την ενημέρωση πάνω σε σημαντικά θέματα σεξουαλικής υγείας όπως η αντισύλληψη και η αποτροπή της βάρβαρης πρακτικής της κλειτοριδεκτομής.
Πηγή:
- Gabarron, E., & Wynn, R. (2016). Use of social media for sexual health promotion: a scoping review. Global health action, 9(1), 32193. DOI: https://doi.org/10.3402/gha.v9.32193
